Curacao, Suriname voorbij gehold?
Intro
In oktober 2010 stelde ik, na een bezoek aan het zoveelste North Sea Jazzfestival op Curacao, dat dit eiland Suriname in haar ontwikkeling was voorbij gehold.
Ik lanceerde deze extreme stelling destijds in de hoop dat mijn omgeving er met goede argumenten op zou schieten. Mijn stelling werd echter nauwelijks tegen gesproken.
De meest waardevolle bijdrage ontving ik destijds van Norman Cabenda, die in beide gebieden heeft gewoond en tot de conclusie kwam dat Curacao niet zo zeer was vooruit gegaan, maar dat Suriname daar en tegen was achteruit gegaan. Sommigen noemde de slecht voorbereide Surinaamse onafhankelijkheid als oorzaak. Weer anderen wezen op het vele “foute” geld dat vooral door Nederlanders in de voorbije jaren in Curacao hadden gepompt. Zij noemden het ook een voordeel dat Curacao, in tegenstelling tot Suriname, al die tijd wel kon rekenen op de stabiliteit van de Nederlandse rechtsstaat.
Dan waren er nog de reacties van degenen die vonden dat Suriname een Gemenebestrelatie met Nederland moest overwegen, maar de NDP was sedert 2010 in Suriname aan de macht en Desi Bouterse zou in Nederland alleen maar welkom zijn om zijn 11-jarige straf te komen uitzitten. Tot een post-koloniale samenwerking zou het onder zijn bewind zeker niet komen. In elk geval was duidelijk dat Curacao, op basis van het slechte Surinaamse voorbeeld, zeker niet zou kiezen voor de onafhankelijkheid. De sentimenten daar waren en zijn zodanig dat zij nog lang, zo niet voor goed, binnen het koninkrijk willen blijven.
Suriname
Voor wat mij betreft is de onafhankelijkheid van Suriname een gepasseerd station en zijn de tegenvallende resultaten hier sinds dien primair aan Suriname zelf te wijten, i.p.v. aan Nederland, zoals bijvoorbeeld de PALU en tot op zekere hoogte zelfs de NDP ons proberen te doen geloven. Welke rol Nederland sedert 1975 ook mag hebben gespeeld; of Suriname door haar de onafhankelijkheid in werd geduwd of deze zelf heeft gewild, feit is en blijft dat deze staatkundige onafhankelijkheid slecht is voorbereid en dat het de Surinamers zelf zijn die er in 40 jaar een puinhoop van hebben gemaakt! Net zo zeer geldt volgens mij dat de Antillen er, met het Surinaamse voorbeeld voor ogen, tot nog toe (en volgens Norry voor altijd) voor hebben gekozen om binnen het Koninkrijk te blijven.
Het zou op dit moment te ver voeren om in extenso in te gaan op de oorzaken van het falen van Suriname om, ondanks de relatief gunstige voorwaarden van de (niet waardevaste) Nederlandse oprotpremie van 3.5 miljard nf. en al haar natuurlijke hulpbronnen, dit land daadwerkelijk tot ontwikkeling te brengen. Ik volsta voor nu met de vaststelling dat opeenvolgende Surinaamse regeringen en overige relevante binnenlandse actoren (zoals daar zijn het bedrijfsleven, de vakbeweging en het maatschappelijk middenveld (NGO’s e.d.), er niet of nauwelijks in zijn geslaagd de ons al in 1975 binnen 10 jaar toegezegde (drastische) verbetering qua welzijn, noch qua welvaart te realiseren. Dit heeft in een notendop vooral gelegen aan de gebrekkige wil en daadkracht om de economie op een bredere leest te schoeien (dan mijnbouw, zijnde bauxiet, goud en olie); een nalaten om de democratische rechtsstaat verder te verankeren in de instituties van het land en de hoofden van de massa’s; en tenslotte, en dat primair onder paars, aan incompetentie, mismanagement, verspilling, luchtfietserij en corruptie. De internationale marktdaling voor de prijzen van goud en aardolie, alsmede het wegvallen van bauxiet hebben tenslotte ook een negatieve invloed gehad, maar zijn niet DE oorzaken van de huidige economische crisis in Suriname.
Met het vallen van het begrip “crisis” ben ik doorgestoten tot des poedels kern. Helaas verkeert Suriname thans niet alleen in een economische crisis, maar meer nog in een omvattende moreel-ethische, sociaal-maatschappelijke en politieke crisis. De regering blijft ondertussen maar geld lenen in binnen- en buitenland en dat niet om deviezen genererende economische activiteiten te stimuleren, maar domweg om aan haar legitieme en “inherente” verplichtingen te kunnen voldoen. In elk geval is met de feitelijke devaluatie van de Surinaamse munteenheid (de SRD.), ook het vertrouwen van investeerders en de koopkracht van de burgerij aan het verdampen. Suriname heeft inmiddels een junkstatus (CCC+) van de international ratingbreaus en de alom van wanbeleid betichte regering van Suriname klampt zich nu vast aan de offshore olie en gas vondsten, terwijl haar weldenkende tegenstanders bidden dat Suriname eindelijk goed bestuur krijgt.
Curacao
Kijken we nu naar Curacao, dan weten we dat daar de Naf haar waarde al decennialang behoudt en dat er vooral door buitenlandse investeerders wel flink wat geld wordt gepompt in de economie. “Fout” geld kennelijk, maar geld stinkt ook daar niet. We zien duizenden huizen, villaparken en ook on shore en offshore activiteiten totstand komen. Kolossale cruiseschepen varen op en af. Daarenboven zorgt het koninkrijksverband voor een solide ondergrens qua law & order en dat ook m.b.t. infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg. Inderdaad voert Curacao niet veel uit, maar toerisme was er tot voor kort, vanwege de politieke en economische stabiliteit, weer booming en zowel de natuurlijke diepzeehaven als de waarlijk internationale luchthaven zorgden voor regelmatige inkomsten en werkgelegenheid.
Ik heb in 2010 en weer in 2017 zelf ervaren dat het aangenaam toeven is op de vele stranden, die Curacao rijk is en aan eetgelegenheden en vermakelijkheden was er evenmin gebrek. Er werden op Curacao festivals georganiseerd om u tegen te zeggen. Tenslotte kan je in de grote en minder grote shopping malls, doe het zelf megastores en supermarkten als Mangusa en Centrum die het eiland rijk is, met uitpuilende schappen waar werkelijk alles te krijgen is, tegen betaalbare prijzen. De vraag die vanzelfsprekend rest is of de Curaçaoënaars zelf profiteren van al deze ontwikkelingen en überhaupt, wat c.q. hoeveel zij daar zelf voor het zeggen hebben. Voor mij is in elk geval duidelijk dat Den Haag, de vele Nederlanders die op Curacao wonen dan wel frequent verblijven en niet te vergeten de Indiaas/Portugeze en Libanese middenstand, er aardig wat in de melk te brokkelen hebben. Dat deze invloed ten koste gaat van de zeggenschap van de Curaçaoënaar over diens eigen eiland, is wel duidelijk.
Slotsom
Verder stel ik vast dat Curaçaoënaars en Surinamers, zowel uit Nederland als Suriname, tot voor kort naar Curacao (re)migreerden om er een beter bestaan op te bouwen, dan wel de oude dag in dit gunstige klimaat door te brengen. Mijn slotsom was tot begin 2020 dan ook dat er eigenlijk niets nieuws onder de zon was. Alle wetmatige (want van oudsher geldende) push- en pull factoren, maakten dat Suriname steeds minder en Curacao steeds meer in trek was bij Surinamers, Curaçaoënaars en Nederlanders ‘alike’. Dit als vakantiebestemming, maar ook om er zaken te doen, te overwinteren en te wonen (en werken).
Zelf ga ik zoals jullie weten nergens, maar er weer met wakansie naartoe? Zeker swa! Liever gisteren dan vandaag
Notabene
Wat we bij al het bovenstaande niet mogen vergeten is dat Nederland en de Nederlanders in het verre maar ook nabije verleden en in een aantal gevallen zelfs tot de dag van vandaag, onfris zijn omgegaan of nog omgaan met de Curaçaoënaar. Laatstgenoemden houden daarom nog steeds niet van Nederlanders, oftewel makamba’s. Ik schrijf dit omdat ik als Surinamer (nu uit Suriname) zelf ook moeite heb met de neerbuigende manier waarop sommige Nederlanders op Curacao, nog denken om te kunnen gaan met niet Nederlanders. Als Srananman’s behoren we trouwens ook te weten dat je op Curacao geen poot aan de grond krijgt als je niet bereid bent om op korte termijn Papiaments te leren spreken en verstaan. Of de keuze voor deze taal, gelet op het geringe taalgebied dat het bestrijkt, strategisch slim is, laat ik hier buiten beschouwing. Ze zijn in elk geval trots op hun taal en het is zeker stom om ze OP CURAÇAO zelf, af te willen rekenen op hun doorgaans gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal.
Nabeschouwing
Vanaf het uitbreken van de COVID-19, is alles weer anders. De wereld zal nooit meer hetzelfde zijn en de IT-revolutie zal nu sneller worden doorgevoerd. Het wordt een kwestie van bijbenen of verzuipen. Wat Curacao betreft is het nog maar de vraag of het toerisme er in voldoende mate zal herstellen om de economie daar in stand te houden. Wat Suriname betreft vrees ik dat als goed bestuur daar na de verkiezingen van mei 2020 haar intrede niet doet, ook dat land definitief achteruit gaat.
